باغ ایرانی به باغ های گفته می شود که بر اساس اصول معماری ایجاد شده است و عناصر تشکیل دهنده آن عبارت است از : درختان، آب، کوشک میانی ،ساختار هندسی و غیره که این گونه باغ ها در ایران و مناطق اطراف آن از گذشته بسیار رواج پیدا کرده است. باغ ایرانی در ادبیات ایران به بوستان، گلستان، باغ سرا، پردیس و فردوس شناخته می شود، که باغ ایرانی یک واژه جدید و ترجمه پرشن گاردن می باشد.
طراحی و معماری باغ ایرانی
باغ های ایرانی دارای طراحی های خاص و منحصر به فرد هستند و همچنین از سه ساختار که باعث متمایز شدن باغ ایرانی است، تشکیل شده اند. ساختار اول: در مسیر عبور جوی آب قرار دارد، ساختار دوم: توسط دیوار های بلند پوشیده شده است، ساختار سوم: در داخل باغ های عمارتی استخرهای بزرگ و متنوع موجود می باشد. جهانگردان اروپایی با مشاهده باغ سراهای ایرانی معماری آن ها در شهرهای مختلف آن ها را مشخصه پرشن گاردن توصیف می کردند، تمام باغ سراهای ایرانی در واقع به طراحی های منحصر به فرد اشاره دارند.
اولین باغ های ایرانی در مسیر خروجی قنات ها در یزد، طبس، بیرجند، گناباد و بیشتر مناطق کویری شکل و دیده شدند در واقع باغ سرای ایرانی با تاریخ پیدایش قنات ها پیوند خوردند. از بارزترین مشخصه های باغ ایرانی عبور آب در داخل باغ می باشد که معمولاً در این باغ سراها در وسط باغ استخر و یک عمارت یا ساختمان تابستانی وجود داشته است. بعضی باغ‌ها بصورت چهار باغ بوده و آب را در ۴ مسیر عبور می‌داده‌اند.حفر چاه های نیمه عمیق در باغ ویلاهای ساخته شده جهت کشاورزی یکی از اصول باغ های ایرانی است که کمک موثری به طبیعت زیبا و محوطه سازی باغ ویلاها خواهد کرد.
ریشه معماری تمامی باغ ها و باغ ویلا های ایرانی پاسارگارد می باشد که توسط کورورش کبیر ایجاد شده و هندسی سازی باغ و اشکال ان توسط ایشان صورت گرفت است. در دوره ی ساسانیان نیز باغ‌ها در جلوی کاخ‌ها و معابد شکل گرفتند که در دوره ی اسلامی ادامه پیدا کرد. قدیمی ترین سند برای باغ ایرانی مربوط به دوره ی ساسانیان می باشد که صحنه شکار خسرو پرویز، نقش برجسته طاق بستان، طرح باغ شکار حاکی از آن می باشد.
