کشور ما در معماری و ساختار باغ صاحب سبک میباشد و میتوان در باغ های ایرانی سبک خاصی از ساختار باغ را دید. شما در باغ های ایرانی با ساختاری زیبا و دلنشین رو به رو میشوید که نشانگر معماری غنی و ریشه دار در ایران زمین میباشد. این باغ ها گوشه ای از بهشت بر روی زمین می باشند، قدم زدن در کنار آب های روان، دیدن فواره های زیبا، نوازش طبیعت زنده، درختان سربه فلک کشیده و چشم انداز بنا و یا کاخ ساخته شده در باغ حس و حالی وصف نشدنی برای شما رقم خواهد زد. همچنین میتوان گفت تمامی زیبایی معماری باغ ایرانی با فضای سبز و گل گیاهان تکمیل می شود. درختان و گیاهان نقش اساسی را در زیبا سازی باغ های ایرانی ایفا می کنند. امروزه میبینیم که با وجود ساختار و معماری های مدرن غربی اکثر افراد تمایل دارند که باغ ویلای شخصی خود را به سبک و سیاق ایرانی طراحی کنند.در این مقاله قصد داریم تا به این هنر تاریخی بیشتر بپردازیم.
تاریخ باغ سازی ایرانی
هنر باغ سازی در ایران پیشینه ای طولانی دارد و این مکان از ارزش بالایی برخوردار بوده است. برخی از فعالان در این حوزه معتقدند که باغ سازی ایرانی از زمان عیلامی ها یعنی حدود قرن سوم آغاز شده است و عده ای نیز پیشینه ی باغ سازی ایرانی را به دوران هخامنشیان نسبت میدهند چرا در این دوران بود که قنات ابداع شد و توانستند باغ ها را توسعه دهند.از زیباترین باغ های ایرانی میتوان به باغ ارم شیراز ، باغ فین کاشان ، باغ شازده ماهان و یا باغ دولت آباد اشاره کرد که هر یک دارای زیبایی منحصر به فردی هستند اما وجه اشتراک میان آنها بادگیر هشت طرفه ای است که توجه بسیاری را به خود جلب مبکند.
انواع باغ های ایرانی
اگر بخواهیم باغ ایرانی را دسته بندی کنیم به ۲ نوع باغ ایرانی برمی خوریم:
- باغ - آرامگاه
- باغ -کوشک
در مورد باغ های نوع اول می توان گفت که ساختار معماری این نوع باغ ها و عناصر و نمادهای استفاده شده همچون طرح ۸ ضلعی برای آرامگاه، کاشت درختان سرو و . . .اشاره به بهشت دارد.از این گونه باغ ها می توان به آرامگاه کوروش در پاسارگاد و آرامگاه کریم خان زند در باغ نظر اشاره کرد.باغ های نوع دوم اغلب توسط پادشاهان، درباریان و دولتمردان برای استفاده های شخصی ساخته می شدند. امروزه در بیشتر باغ ویلاها شاهد معماری های کهن ایرانی هستیم که از باغ های ایرانی اصیل الهام گرفته شده اند.
معماری در باغ های ایرانی را میتوان به سه دسته تقسیم کرد
- باغ های شیب دار به همراه جویبار سرازیر شده
- باغ هایی با بهره برداری از مناظر طبیعی مانند جنگل و آبگیر
- باغ های مسطح و کم شیب
نقش آب در باغ های ایرانی
کشور ما از گذشته دچار بحران اب و خشکی است اما این موضوع باعث نابودی باغ های ایرانی نشده است چرا که استفاده از تکنولوژی های تاریخی ، استفاده از آب های زیر زمینی و دیگر راه ها باغ های ایرانی زنده نگاه داشته اند. استفاده از آب در باغ به شکل جوی، حوض، استخر و فواره ها هرکدام نشان از تسلط انسان به بخشی از طبیعت است. همین عناصر تبدیل به نماد های برای باغ های ایرانی شده اند.این عناصر در بسیاری از باغ ها و باغ ویلا های شخصی نیز مورد استفاده قرار میگیرند. با مشاهده لیست باغ ویلاهای املاک پدر متوجه خواهید شد که در بیشتر این باغ ویلاها از حوض ، آبنما و فواره های ایرانی استفاده کرده اند.
باغ های مشهور ایرانی در شهرهای مختلف کشور ایران
ایرانیان هرکجا که به قنات و آب دسترسی داشتند باغ های ایرانی را برپا کرده اند که که میتوانیم در بین آنها به باغ نیاوران، باغ سعدآباد، باغ فرمانیه، باغ فردوس و باغ نگارستان در تهران و در اصفهان به باغ فین، چهلستون و باغ هشت بهشت اشاره کنیم. همچنین در شیراز در بین باغ های بیشمار میتوان از باغ پاسارگاد، باغ ارم، باغ عفیف آباد، باغ نارنجستان، باغ جهان نما و باغ دلگشا نام برد که از زیباترین باغ و ویلا های ایران هستند. در کرمان و یزد نیز میتوان به باغ فتح آباد و باغ شاهزاده ماهان در کرمان و باغ دولت آباد، باغ پهلوان پور و باغ گلشن طبس در یزد اشاره کرد.
